Arbitrage in de sport: het BAS en het TAS

Ook de sportwereld ontsnapt niet aan de juridisering van onze maatschappij. Hoe vaak hoor je tegenwoordig niet berichten op radio en tv dat "het Vlaams Doping Tribunaal zich heeft uitgesproken over..." of dat "het TAS geoordeeld heeft dat...". Verenigingen in de sport zijn doorgaans privaatrechtelijke organisaties. Als er geschillen ontstaan, bepalen specifieke reglementen vaak dat de procedures intern binnen de bond afgehandeld worden. Hieronder bespreekt sportonoom slechts één van de vele manieren van geschillenbeslechting, namelijk arbitrage. 

Wat is arbitrage?

Arbitrage is een manier van geschillenbeslechting. Minstens twee partijen moeten dan overeenkomen om het conflict door één of meerdere scheidsrechters (in principe door partijen gekozen) te laten beslechten. Sportbonden regelen de procedure van arbitrage vaak via hun reglementen. Het kan dan gaan om interne of externe arbitrage.

Partijen kunnen er voor kiezen om een arbitrageovereenkomst af te sluiten na het ontstaan van een geschil. Dan moet men zich wel houden aan een aantal specifieke voorwaarden om een geldige overeenkomst aan te gaan:

"Een overeenkomst tot arbitrage behoort te zijn vervat in een door partijen ondertekend geschrift, of in andere hen bindende stukken, waarin zij blijk hebben gegeven van hun wil om het geschil aan arbitrage te onderwerpen" (artikel 1677 gerechtelijk wetboek).

De belangrijkste voorwaarde is dat de partijen uit vrije keuze het geschil aan arbitrage voorleggen. In de sportwereld zou men zich vragen kunnen stellen bij deze wilsautonomie. Een professionele sporter moet immers lid zijn van een club en federatie, waardoor hij/zij de betreffende reglementen alsook de eventueel voorziene arbitragebedingen moet aanvaarden. Toch blijkt in de praktijk dat de Belgische rechters de verplichte procedure tot arbitrage in de sportreglementen aanneemt.

In de hedendaagse sport is de Belgische Arbitragehof voor de Sport (BAS) en het Tribunal Arbitral du Sport (TAS) de meeste bekende organen.

Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS)

Oorspronkelijk werd de Belgische Arbitragecommissie voor de Sport onder het gezag van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC) in 1991 opgericht. Dit orgaan was bevoegd om geschillen tussen Belgische nationaal of landelijk georganiseerde sportverenigingen onderling of in combinatie met hun clubs/leden te behandelen (overeenkomstig art. 1 en 5 Reglement-BAS). Het BAS kreeg ook extra taken doordat een aantal sportverenigingen het BAS de bevoegdheid gaven om over geschillen te oordelen. Het BAS deed dan o.a. uitspraak:

• in hoger beroep tegen beslissingen van sportfederaties of clubs;
• als cassatierechter;
• als derde partij over feitenkwesties.

In 2012 heeft men het oude BAS (commissie) vervangen door het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS). Er werd gekozen voor de rechtsvorm van een vzw, waarvan de oprichtende leden voornamelijk door het BOIC en de sportfederaties werden gekozen. Het doel van deze vzw is om te fungeren als arbitragecollege over de geschillen in de sport en om op te treden als bemiddelingsinstantie in sportaangelegenheden. Deze functie moet in de statuten/reglementen van een sportvereniging of via een bijzondere overeenkomst of via wet/decreet voorzien zijn. Ook kan het BAS juridische bijstand verlenen, indien gewenst door de Belgische sportbonden.

Zo oordeelde het BAS over het geschil tussen voetbalclub Sint-Truiden en de KBVB rond de transfer van Bart Goor van Beerschot naar Westerlo in 2011. Het BAS gaf het uitvoerend comité van de KBVB (Belgische voetbalbond) gelijk over het feit dat de transfer tussen de betreffende clubs correct was verlopen.

Tribunal Arbitral du Sport (TAS)

Ofwel het Court of Arbitration for Sport (CAS) werd opgericht in 1983 door het Internationaal Olympisch Comité (IOC). In 1994 werd het TAS grondig hervormd met de bedoeling om meer onafhankelijk van het IOC te kunnen werken. Zo ontstond het International Council of Arbitration for Sport (ICAS) die als taak heeft om de onafhankelijkheid van het TAS en de rechten van de partijen in het geding te bewaken. Daarnaast werden twee afdelingen (Ordinary Division en Appeals Division) binnen het TAS opgericht.

Vandaag zijn de regels omtrent de werking en procedure van het TAS opgenomen in de zogenoemde "Statutes of the Bodies". Hieronder enkele kenmerken van het huidige TAS:

• het TAS bestaat uit minstens 150 arbiters en 50 bemiddelaars, aangeduid door het ICAS;
• het Zwitsers recht is van toepassing op de geschillen die het TAS moet behandelen, tenzij de partijen anders beslissen;
• de procedures worden opgedeeld in gewone arbitrage en beroepsprocedures (oordeel in hoger beroep over beslissing van bv. een sportfederatie);
• tijdens de Olympische Winterspelen en Zomerspelen werkt een speciale afdeling om geschillen tijdens de Spelen aan te pakken;
• binnen het TAS is er ook een afdeling voor bemiddelingszaken.

Wil je meer weten over de boeiende rechtspraak van het TAS (zoals bv. de 'Osaka Rule' en de zaak-Bart Goor), dan verwijst sportonoom je graag door naar de websites www.tas-cas.org (TAS) en www.bas-cbas.be (BAS). Bij vragen of onduidelijkheden hierover, geef gerust een seintje.

Zit je als professionele sportclub of sporter in een situatie waarin je overweegt naar het BAS of TAS te stappen, raadpleeg ons gerust voor een vrijblijvend advies!